مقدمه
بدون شک همه افراد دوست دارند که دندان‌هایی سالم و دهانی خوشبو داشته‌باشند. نفس نامطبوع صرف نظر از علت بوی بد دهان، میتواند بر روی موقعیت افراد هم تاثیر منفی بگذارد. مساله بوی نامطبوع دهان بصورت دائمی، میتواند منجر به کمبود اعتماد به نفس و ترس از ورود به جامعه گردد. روش های زیادی برای داشتن دندان های سالم و نفس خوشبو وجود دارد. ازجمله شستن منظم دهان، خوردن غذاهای سالم، استفاده از خوشبو کننده های دهان و… . در ادامه این مطلب روش‌های دقیق تری برای داشتن دهان و تنفسی خوشبو تشریح شده‌است.
روش‌های متعدد خوشبو کردن دهان و تنفس
بوی نامطبوع دهان عموما از خود دهان نشأت می‌گیرد. چرا که درون محیط داخل دهان اغلب دارای باکتری های مختلفی است. هنگامی که غذا می‌خورید، تکه‌های غذا در فضای بین دندان ها گیر میکند. سپس باکتری ها بر روی این تکه های غذای مانده رشد میکنند و ترکیبات گوگردی بدبویی را آزاد می کنند. لذا شایع‌ترین علت بوی بد دهان، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. اگر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور مرتب انجام نشود، باکتری‌ها در دهان به رشد خود ادامه می‌دهند و لایه نازکی از باکتری‌ها به نام پلاک روی دندان‌ها ایجاد میشود. هنگامی که پلاک های ایجاد شده از بین نرود، بوی بدی تولید کرده و منجر به فرآیند بدبوی دیگری، یعنی پوسیدگی دندان ها می شوند.
بیش از 90 درصد از موارد بوی بد دهان از عدم بهداشت دهان و دندان منشاء می‌گیرد. اما گاهی منشأ این مشکل از جای دیگری در بدن است. ممکن است در نتیجه رفلاکس اسید باشد که منجر به بازگشت نسبی مایع بد مزه می شود. سایر علل احتمالی عبارتند از عفونت، عوارض دیابت و نارسایی کلیه و.. . در ادامه روش های متعدد خوشبو کردن تنفس و سلامت دندان بیان شده‌است.
1) تمیز نگه داشتن دهان
مطابق با نتایج حاصل از مطالعات معتبر، بهداشت نامناسب دهان و دندان شایع ترین علت بوی بد دهان است. جلوگیری از تشکیل پلاک، کلید حفظ سلامت دهان است. روش های متعددی برای تمیز نگه داشتن محیط داخل دهان وجود دارد. از جمله:
روزانه حداقل دو بار دندان ها و زبان خود را مسواک بزنید
شستن دندان ها سبب نابود شدن باکتری های ایجادکننده بوی بد دهان و پوسیدگی دندان ها می‌گردد. همچنین از شستن زبان نیز نباید غافل شد. پس از اتمام مسواک کشیدن دندان ها، با مسواک به آرامی بر روی زبان خود بکشید تا پرزهای زبانی نیز تمیز شوند. بررسی‌ها نشان داده‌است که شستن زبان میتواند تا 70 درصد بوی بد دهان را کاهش دهد. برای تمیز کردن زبان با مسواک می توان از یک مسواک مخصوص تمیز کردن زبان کمک گرفت.
پس از خوردن غذا دهان خود را با آب بشویید
قرقره کردن آب در دهان پس از هر وعده غذایی، سبب از بین بردن باقی مانده غذا در بین دندان ها که عامل ایجادی بوی بد دهان هستند، میشود. شستن دهان با آب اقدامی ساده اما مهم برای تمیزی و خوشبو کردن دهان است.
روزانه حداقل یک بار نخ دندان استفاده کنید
مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی امری ضروری است. آگاهی از اصول درست مسواک زدن منجر به حفظ سلامت دندان ها و خوشبویی دهان خواهد شد. در غیر این صورت دندان های شما می پوسد و این امر متقابلا بر روی نفس فرد تاثیر گذار است. در ابتدا باید از نخ دندان برای خارج کردن مواد غذایی بین دندان های خود استفاده کنید. نخ دندان میتواند به باقی مانده های غذا که مسواک امکان دسترسی به آن را ندارد، دسترسی پیدا کرده و از طرف دیگر سبب از بین رفتن پلاک ها (لایه های باکتری موجود روی دندان ها) گردد. همچنین مصرف نخ دندان از ابتلا به بیماری های پریودنتال که عامل دیگری برای بوی بد دهان هستند نیز جلوگیری میکند.
روزانه حداقل یکبار دهانشویه قرقره کنید
مصرف دهانشویه سبب محافظت از دندان‌ها شده و باکتری های ایجادکننده بوی بد دهان را از بین میبرد. برای استفاده از دهانشویه نکاتی را باید مد نظر قرار داد. لذا بهتر است تحت نظر پزشک از دهانشویه استفاده نماید. قرقره کردن محلول در انتهای حلق و گونه ها نیز مهم است. زیرا دسترسی به این نقاط با استفاده از مسواک و یا نخ دندان کار آسانی نیست.
-بعد از استفاده صحیح از دهانشویه به هیچ عنوان نباید غذا و حتی آب بخورید تا این مواد بر روی دندان و زبان باقی بماند.
-دهانشویه حاوی فلوراید باکتری ها را از بین برده و از پوسیدگی دندان جلوگیری میکند.
-قرقره کردن محلول حاوی هیدروژن پروکسید برای از بین بردن باکتری های عامل بوی بد دهان کاربردی است.
-از دهان شویه هایی استفاده نمایید که فاقد کلر هگزیدین باشد. زیرا کلر هگزیدین باعث تغییر رنگ دندان ها می گردد.
-از مصرف دهانشویه های حاوی الکل خودداری کنید. این محلول ها دهان را خشک کرده و ممکن است مشکل بوی بد دهان را حادتر کنند.
هر شش ماه برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید
دندانپزشک با جرم گیری سبب از بین رفتن پلاک های دندانی شده و دندان ها را برای حفره های احتمالی و بیماری های لثه که خود عامل بوی بد دهان هستند، بررسی میکند. اگر بوی بد دهان ناشی از بیماری هایی مانند عفونت سینوس و یا ریه، برونشیت، اختلال در متابولیسم، دیابت یا بیماری کبد یا کلیه باشد، دندانپزشک باید شما را به پزشک مربوطه ارجاع دهد. مراجعه به دندان پزشک یکی از اولین اقدامات لازم برای رفع بو و خوشبو کردن دهان است.
2) مصرف خوردنی هایی که نفس را خوشبو می کند
نوشیدن آب فراوان
بررسی‌ها نشان می‌دهد که عدم مصرف مایعات سبب خشک شدن دهان و ایجاد بوی نامطبوع میشود. بزاق نقش بسیار مهمی در تمیز نگه داشتن دهان دارد. بدون بزاق امکان رشد برای باکتری های داخل دهان فراهم میشود. برای مثال دهان به طور طبیعی هنگام خواب خشک می شود، به همین دلیل است که تنفس معمولاً در صبح ها بدتر است. با هیدراته نگه داشتن بدن از خشکی دهان جلوگیری کنید. نوشیدن آب (نه نوشیدنی های کافئین دار یا شیرین) در طول روز به تولید بزاق کمک می کند. لذا سعی کنید حداقل هشت لیوان آب در طول روز مصرف نمایید. نوشیدن آب یکی از راحت ترین روش های خوشبو کردن دهان است.
آب همچنین سبب رقیق شدن مواد شیمیایی موجود در دهان یا روده می شود. این عامل خود نقش مهمی در ایجاد بوی نامطبوع دهان دارد.
خوردن ماست
بررسی ها نشان داده‌است که مصرف روزانه 170 گرم ماست سبب کاهش سطح ترکیبات ایجاد کننده بوی بد در دهان می گردد. ماست حاوی باکتری‌های سالمی به نام لاکتوباسیلوس است. این باکتری های سالم می توانند به مبارزه با باکتری ها در قسمت های مختلف بدن مانند روده کمک کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که ماست ممکن است به کاهش بوی بد دهان نیز کمک کند. یک مطالعه نشان داد که پس از 6 هفته خوردن ماست، بوی بد دهان 80 درصد از شرکت کنندگان کاهش یافت. پروبیوتیک های موجود در ماست در کاهش شدت بوی بد دهان موثر است. برای استفاده از ماست برای مبارزه با بوی بد دهان، حداقل یک وعده در روز ماست ساده و بدون چربی بخورید.
مصرف میوه و سبزیجات
یکی از عوامل موثر تنفسی خوشبو، داشتن رژیم غذایی سالم است. میوه و سبزیجات حاوی فیبر سبب تمیز شدن دندان ها میگردند. همچنین مصرف میوه به دلیل وجود ویتامین ها، آنتی اکسیدان ها و اسیدهای موجود در آن‌ها سلامت دندان ها را بهبود می بخشد. لذا این امر موجبات نفسی خوشبو را فراهم می نماید. میوه هایی که در سلامت دندان های تاثیر زیادی میگذارند عبارتند از:
- سیب: سیب حاوی مقدار زیادی ویتامین c است که این ویتامین روی سلامت لثه ها تاثیر گذار است. از طرف دیگر اسید مالیک موجود در سیب باعث سفیدی دندان ها میشود.
- هویج: هویج سرشار از ویتامین آ است. لذا تاثیر زیادی روی استحکام مینای دندان دارد.
- کرفس: جویدن کرفس باعث تولید بزاق می‌گردد. این بزاق در خنثی سازی باکتری های ایجاد کننده بوی بد دهان موثر است.
- آناناس: آناناس حاوی بروملین(آنزیم تمیزکننده دهان) است.
از طرف دیگر مصرف موادی مانند شراب، الکل، دخانیات و… دشمن خوشبویی دهان هستند و موجبات خرابی دندان ها و بدبویی دهان را فراهم می نماید.
نوشیدن چای سیاه، سبز و یا چایی گیاهی
چای سبز یک درمان خانگی موثر برای بوی بد دهان است. چای سبز دارای خواص ضد عفونی کننده و خوشبو کننده است که می تواند به طور موقت نفس را خوشبو کند. بررسی ها نشان داده که چای سیاه، سبز و چایی گیاهی باعث از بین رفتن باکتری های عامل ایجاد بوی بد دهان و پلاک دندانی میشود.
3) رفع مشکلات معده
ناراحتی های معده می تواند منجر به آروغ زدن و در نتیجه ایجاد بوی بد دهان شود. لذا از خوردن غذاهایی که باعث درد معده میشوند پرهیز کنید.
4) پرهیز از مصرف غذاهای سرشار از سیر، پیاز و یا ادویه
این دسته از غذاها باعث ایجاد بوی بد دهان میشوند. پس از مصرف این غذاها، آدامس های بدون قند بجوید و مسواک بزنید. اینکار سبب خوشبو شدن نفس می‌گردد.
5) مراقب رژیم های کم کربوهیدرات باشید
رژیم های غذایی کم کربوهیدرات منجر به کتوز (حالتی که در آن بدن به جای سوزاندن کربوهیدرات برای تامین انرژی، چربی میسوزاند) میشوند. این رژیم شاید برای سوزاندن چربی‌های شکمی مفید باشد، اما منجر به تولید ترکیبات شیمیایی ایجادکننده بوی بد دهان میشود. برای رفع این مشکل باید رژیم غذایی را تغییر داد.
6) دیگرعوامل ایجادکننده بوی نامطبوع دهان
معاینه و بررسی سینوس ها
عفونت های سینوسی و یا آبریزش از عقب بینی (آبریزش بینی از پشت سینوس های موجود در گلو) عامل ایجاد 10 درصد از بیماری های بوی بد دهان هستند. راه های زیادی برای مقابله با این مشکل وجود دارد:
برای شستشوی سینوس ها میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
- به پزشک مراجعه کنید. در صورت نیاز برای درمان عفونت های سینوسی آنتی بیوتیک مصرف کنید.
- از داروهای بدون نسخه برای خشک کردن سینوس ها و جلوگیری از تجمع مخاط استفاده کنید.
- از اسپری نمکی برای رقیق شدن مخاط و دفع ساده تر آن، استفاده کنید.
- برای شستشوی سینوس ها از مایعات مخصوص شستشوی سینوس استفاده کنید.
برخی داروها باعث ایجاد بوی بد دهان میشوند.
برخی داروها باعث خشکی دهان و به دنبال آن بوی بد دهان میشوند. تعدادی دیگر نیز مستقیما روی بوی دهان تاثیر منفی میگذارند. این داروها عبارتند از فوفل، هیدرات کلرال، آمفتامین ها، برخی از داروهای شیمی درمانی و… .
پرهیز از مصرف سیگار
سیگار باعث ایجاد بوی خاکستر در دهان شما میشود. تنها راه درمان این مساله ترک سیگار و نکشیدن آن است، جویدن نعنا و یا استفاده از خوشبو کننده های دهان راه‌حل های موقتی رفع بوی نامطبوع ناشی از استعمال سیگار است.
استفاده از آدامس و خوشبو کننده های دهان
جویدن آدامس بدون قند برای خوشبو کردن دهان
بهترین گزینه جویدن آدامس‌های حاوی زایلیتول (آدامس های بدون قند) است. باکتری‌های موجود در دهان به جای چسبیدن به دندان به قند مصنوعی این آدامس میچسبند. آدامس همچنین با ترشح بزاق سبب جلوگیری از خشکی دهان شده و اینکار باکتری ها و ذرات غذای جامانده را از بین میبرد.
استفاده از اسپری و یا قرص نعنایی برای تازه کردن نفس
اگر از اسپری‌های خوشبوکننده استفاده میکنید، مطمئن شوید که اسپری بدون الکل باشد. زیرا الکل باعث خشکی و ایجاد بوی بد دهان میشود. استفاده از اسپری خوشبو کننده و یا قرص نعنایی سبب ازبین رفتن موقتی و نه دائمی، بوی بد دهان میشود.
جویدن برگ گیاهان برای خوشبو کردن دهان
دانه گشنیز یا خود سبزی گشنیز به عنوان خوشبوکننده طبیعی شگفت انگیز دهان عمل میکند. همچنین دانه رازیانه معمولاً بعد از غذا برای بهبود هضم غذا استفاده میشود. هل نیز به عنوان یک شیرین‌کننده دهان با طراوت عمل میکند. جویدن برگ نعنا روش خوبی برای خوشبو کردن دهان است. این برگ شامل روغنی است که برای از بین بردن بوی بد دهان موثر است. گیاهان دیگری که خواص ضد میکروبی دارند و به از بین بردن بوی بد دهان کمک میکنند، مریم گلی و اکالیپتوس هستند. همچنین شوید و جعفری هر دو سرشار از کلروفیل هستند. لذا باعث خوشبو شدن دهان میشوند. دارچین و ریحان نیز جزو گیاهان خوشبو کننده دیگری هستند که میتوانید از آن ها برای تازه کردن تنفس خود بهره بگیرید.
اگر غذای چربی میل کرده‌اید. به علاوه برگ نعنا، میخک نیز می توانند به عنوان خشبو کننده طبیعی و قوی دهان کمک کننده باشد.
جویدن دانه و یا پوسته گیاهان
گشنیز، هل، رازیانه و انیسون (بادیان رومی) سبب تازه کردن تنفس می‌گردد. اما در جویدن آن‌ها نباید زیاده روی کرد. انیسون، عطر بسیار خوبی دارد که میتواند بوی نامطبوع دهان را از بین ببرد. جویدن هل نیز سبب رفع بوی دهان می‌گردد. اما باید از قورت دادن آن خودداری نمود.
قرقره جوش شیرین
جوش شیرین خوشبو کننده طبیعی تنفس است. جوش شیرین که به عنوان بی کربنات سدیم شناخته‌می‌شود، می تواند به طور موثر باکتری‌های دهان را از بین ببرد. منبع معتبر تحقیقاتی نشان می‌دهد که خمیردندان های حاوی غلظت بالایی از جوش شیرین به طور موثر بوی بد دهان را کاهش می‌دهند. برای تهیه دهانشویه جوش شیرین کافی است یک قاشق چایخوری جوش شیرین را درون یک فنجان آب بریزید و درون دهان خود قرقره کنید.
درمان‌های خانگی برای رفع بوی نامطبوع دهان
مصرف جعفری
جعفری یک درمان مردمی محبوب برای رفع بوی بد و خوشبو کردن دهان است. رایحه تازه و محتوای کلروفیل بالای آن نشان می دهد که میتواند اثر خوشبو کنندگی خوبی داشته‌باشد. مطالعات (روی نفس انسان انجام نشده‌است) نشان داده‌است که جعفری می تواند به طور موثری با ترکیبات بد گوگرد مبارزه کند. برای استفاده از جعفری برای رفع بوی بد دهان، برگ های تازه را بعد از هر وعده غذایی بجوید.
مصرف آب آناناس
بسیاری از مردم بر این باورند که آب آناناس سریع ترین و موثرترین درمان برای بوی بد دهان است. در حالی که هیچ مدرک علمی برای حمایت از این نظریه وجود ندارد، گزارش های حکایتی نشان می دهد که این نظریه صادق است. بعد از هر وعده غذایی یک لیوان آب آناناس ارگانیک بنوشید یا یک تکه آناناس را به مدت یک تا دو دقیقه بجوید. به خاطر داشته‌باشید که بعد از خوردن آناناس باید دهان خود را از قندهای موجود در میوه و آب میوه بشویید.
خوردن شیر
شیر یک درمان شناخته‌شده برای بوی بد دهان است. منبع معتبر تحقیقات نشان‌می‌دهد که نوشیدن شیر بعد از خوردن سیر می تواند به طور قابل توجهی تنفس بد ناشی از مصرف “سیر” را بهبود بخشد. برای استفاده از این روش، یک لیوان شیر کم‌چرب یا پرچرب را در حین یا بعد از غذا می‌نوشید که حاوی غذاهای بدبو مانند سیر و پیاز است.
مصرف پرتقال
پرتقال نه تنها یک دسر سالم است، بلکه بهداشت دهان و دندان را نیز ارتقا می‌دهد. بسیاری از مردم با مساله بوی نامطبوع دهان مواجه هستند. زیرا دهان آن ها بزاق کافی برای شستشوی باکتری های بدبو تولید نمی کند. تحقیقات نشان می دهد که ویتامین C موجود در پرتقال به افزایش تولید بزاق کمک می کند. این امر می تواند به از بین بردن بوی بد دهان کمک کند.
مصرف زینک
نمک روی، یکی از مواد تشکیل‌دهنده برخی از دهانشویه ها و آدامس های جویدنی است که می تواند با بوی بد دهان مقابله کند. روی باعث کاهش تعداد ترکیبات گوگردی در نفس میشود. تحقیقات نشان‌داده‌است که شستشوی منظم با محلول حاوی روی می تواند در کاهش بوی بد دهان حداقل به مدت 6 ماه موثر باشد.
مصرف سیب
یک مطالعه منبع معتبر نشان داد که سیب خام اثر قدرتمندی در برابر رفع تنفس نامطبوع ناشی از مصرف سیر دارد. برخی از ترکیبات طبیعی موجود در سیب، ترکیبات بوی بد سیر را خنثی میکند. این به ویژه برای افرادی که طولانی مدت سیر مصرف نموده‌اند مفید است. زیرا ترکیبات موجود در جریان خون را خنثی می کند، نه اینکه فقط دهان را خوشبو کند.
دهانشویه با سرکه
سرکه حاوی اسید طبیعی به نام اسید استیک است. باکتری‌ها تمایلی به رشد در محیط های اسیدی ندارند. لذا دهان شویه سرکه ممکن است رشد باکتری‌ها را کاهش دهد. برای تهیه دهانشویه سرکه 2 قاشق غذاخوری سرکه سفید یا سیب را به 1 فنجان آب اضافه کنید. حداقل 30 ثانیه آن را غرغره کنید.
اگر بوی بد دهان شما با درمان‌های نام برده و درمان های خانگی بهبود نیافت، با پزشک یا دندانپزشک خود جهت خوشبو کردن دهان خود مشورت نمایید.
منابع
مقالات مرتبط
