مقدمه
رعایت بهداشت دهان و دندان میتواند به حفظ سلامت دندان‌ها در تمام طول عمر کمک کند و سبب ارتقا سلامتی گردد. برخی از عادات روزمره تأثیر مستقیمی بر سلامت دهان و دندان دارد. لذا باید در مراقبت از دهان، دندان و لثه آگاهانه عمل نمود. یکی از این عادات مصرف آدامس‌های جویدنی است. در ادامه مواردی که برای حفظ لبخند سالم و برخی از بایدها و نبایدهای جویدن آدامس آورده‌شده‌است.
1- مصرف آدامس بدون قند به جای آدامس‌های شکری
یکی از انواع تنقلات محبوب در بزرگسالان و کودکان، آبنبات است. آبنبات‌های سفت عموما دهان را با شکر شستشو می‌دهند. این امر منجر به پوسیدگی دندان می‌شود. جویدن آدامس های بدون قند جایگزین بهتری برای مصرف این دسته از آبنبات‌های سفت است. جویدن آدامس بدون قند سبب از بین رفتن باکتری‌های موجود در دهان میگردد. همین امر به جلوگیری از خشکی دهان کمک می‌نماید. از طرف دیگر تولید بزاق بیشتر از دندان‌ها در برابر پوسیدگی و فرسایش محافظت می‌کند. زیرا بزاق به عنوان یک بافر (محافظ) برای دندان‌ها عمل می‌کند.
به طور کلی جویدن آدامس بدون قند دارای فواید بسیار زیادی است. علاوه بر این، اگر دندان‌های شما حساس هستند، یا اگر درمان‌های سفیدکنندگی یا بلچینگ دندان انجام داده‌اید، جویدن آدامس بدون قند میتواند به کاهش ناراحتی‌های ناشی از این اقدامات کمک نماید.
علیرغم برخی فواید سلامتی جویدن آدامس، اگر در انتخاب آدامس مصرفی خود دقت نداشته باشید و یا در مصرف آن بیش از حد زیاده روی کنید میتواند به دندان‌های شما آسیب برساند. برخی از آسیب هایی که جویدن نامناسب به دندان‌ها وارد می‌کند شامل موارد زیر است:
-
رشد باکتری‌ها
یکی از موارد بسیار مهم در آدامس، میزان قند آن است. هنگامی که آدامس‌های حاوی قند را می‌جوید، مقدار کمی قند در دهان باقی می‌ماند. باکتری‌های موجود در دهان میتوانند از این قند برای تغذیه و تولید مثل استفاده کنند. لذا خطر پوسیدگی دندان را افزایش میدهد.
-
فرسودگی مینای دندان
جویدن طولانی و زیاد آدامس میتواند به دندان‌ها آسیب برساند. جویدن مداوم سبب ترشح اسیدی در دهان میگردد که میتواند مینای دندان را ضعیف و فرسوده نماید. همچنین این اسید سبب از بین رفتن لایه‌های محافظ روی دندان‌ها نیز میگردد.
-
آسیب به کار دندانپزشکی
جویدن آدامس به عضلات فک پنج برابر بیشتر از حد طبیعی و معمول خود فشار وارد می‌کند. لذا این میتواند سبب آسیب به کارهای دندان پزشکی مانند پرشدگی و روکش دندان‌ها شود. آدامس برای افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند نیز میتواند آسیب‌رسان باشد و سبب شل شدن دندان گردد. همچنین جویدن آدامس در افراد دارای بریس (ارتودنسی) نیز میتواند سبب شل شدن یا حتی افتادن براکت‌ها گردد.
بنابردلایل مطرح‌شده بالا مهمترین امر بایدها و نبایدهای جویدن آدامس، انتخاب آدامس مناسب برای جویدن است. آدامس‌های بدون قند در میان تمام انواع آدامس‌ها گزینه سالم‌تر و مناسب‌تری است.
2- قورت دادن آدامس
شاید با خواندن عنوان این مقاله اولین بایدها و نبایدهای جویدن آدامسی که ذهن عموم مردم مطرح گردد، مساله قورت دادن آدامس باشد. شایعه رایجی که در مورد قورت دادن آدامس وجود دارد این است که اگر آدامس خود را قورت دهید، به مدت هفت سال در شکم شما باقی می‌ماند. علارغم اشتباه بودن این ادعا، با این حال، قورت دادن مقادیر زیادی آدامس در مدت زمان کمی میتواند به روده شما آسیب برساند. این امر در مورد کودکان دارای حساسیت بیشتری است. لذا همیشه بر کودکان خردسالی که در حال جویدن هستند نظارت داشته‌باشید. به کودکان خود در مورد اهمیت بیرون انداختن آدامس پس از دست دادن طعم آن آموزش دهید.
آدامس‌ها از نظر بیس و پایه در 2 دسته طبیعی و مصنوعی طبقه‌بندی می‌شوند. قورت دادن آدامس‌های مصنوعی در هر صورتی توصیه نمی‌گردد. این درحالی است که آدامس های طبیعی در صورت بلعیده‌شدن و قورت‌دادن ممانعتی ندارد. زیرا آدامس‌های طبیعی بر خلاف سایر آدامس‌ها دارای ارزش غذایی است. این امر نگرانی اغلب والدین برای قورت دادن آدامس توسط کودکان خود را کمتر می‌نماید.
3- رعایت اندازه آدامس
حجم آدامس هرچقدر بیشتر باشد فک‌ها برای جویدن آن بیشتر از هم باز می‌شوند و نیروی بیشتری برای نفوذ دندان‌ها بر آدامس و به هم رسیدن آن‌ها صرف می‌شود. این امر سبب آسیب و درد فک میگردد. لذا توجه داشته‌باشید که حجم آدامس نباید خیلی زیاد باشد.
4- توجه به جنبه زیست محیطی آدامس
زباله امروزه در جهان به یک پدیده مبدل شده‌است. علارغم آگاه سازی‌های انجام شده در خصوص چگونگی دور انداختن زباله‌ها هنوز هم شاهد منظره‌هایی مانند پرت کردن زباله از شیشه خودرو به بیرون، به جا گذاشتن زباله در پارک و ساحل و… هستیم. آدامس یکی از زباله‌هایی است که برخلاف ظاهر کوچک خود در محیط زیست معضل افرین است. چراکه آدامس به راحتی به کف زمین و آسفالت چسبیده و کندن و پاک کردن آن کار نسبتا دشواری است. آدامس طبیعی بر خلاف آدامس‌های مصنوعی از این نظر دارای مزیت است. چراکه آدامس طبیعی برگرفته از طبیعت بوده و کاملا تجزیه‌پذیر است.
5- بیس آدامس
اصلی‌ترین و بیشترین جزء آدامس را فارغ از هر نوع شکل و طعمی که داشته‌باشد، پایه آدامس (Gum Base) تشکیل میدهد. که به آن گام بیس یا منشأ آدامس یا پایه صمغ نیز گفته‌می‌شود. گام بیس میتواند طبیعی و یا مصنوعی باشد.
گام بیس مصنوعی یک پایه آدامس صنعتی-شیمیایی است که نسبت به پایه طبیعی بسیار ارزان‌تر و در دسترس‌تر است. اما مزایا و خاصیت‌های پایه طبیعی را به هیچ عنوان ندارد. اما پایه آدامس در حالت طبیعی همان شیره یا صمغ گیاهی تهیه‌شده از درختان خاص مانند درخت بنه (سقز طبیعی) است. این پایه آدامس معمولاً خواص پزشکی قابل توجهی دارد. امروزه با توجه به آگاه‌سازی‌های عمومی و اهمیت به امر سلامتی و تغذیه سالم تمایل به مصرف محصولات طبیعی بیشتر گردیده‌است. باتوجه به ارتباط مستقیم آدامس با محیط دهان و دندان اهمیت مصرف محصولات بهداشتی و سالم امر ضروری به نظر می‌رسد. به همین دلیل شناخت و محبوبیت آدامس طبیعی بیش از پیش شده‌است.
6- خواص آدامس
آدامس‌های شیمایی (مصنوعی-پلاستیکی-صنعتی) صرفا برای جنبه فان و سرگرمی جویده می‌شوند و دارای خواص پزشکی یا درمانی نیستند. این درحالی است که آدامس طبیعی علارغم دارا بودن تمام جنبه‌های آدامس صنعتی، دارای خواص پزشکی بسیار است. به همین دلیل آدامس‌های طبیعی یک آدامس با ویژگی های خاص و منحصر به فرد است.
7- مصرف آدامس در کودکان
آدامس‌های رنگارنگ با طعم‌های مختلف موجود در بازار یکی از جذابیت‌های پیشخوان مغازه‌ها علی الخصوص برای کودکان است. این جویدنی خوشمزه برخلاف ظاهر رنگی و جذاب خود چندان خالی از عارضه برای کودکان نیست. یکی از نکاتی که در جویدن آدامس باید به کودکان اموزش داد، نحوه مصرف آدامس است. اغلب کودکان آدامس را صرفا بخاطر شیرینی آن می‌جوند و با تمام شدن شیرینی آدامس آن را به بیرون پرت کرده و شروع به جویدن یک آدامس دیگر می‌کنند. این بدترین نوع جویدن آدامس است. چراکه سبب خرابی و پوسیدگی دندان میگردد.
نکته دیگر که باید به کودکان آموزش داد این است که هنگامی که از جویدن آدامس خود خسته شدند آن را داخل جلد آدامس، تکه روزنامه، کاغذ یا دستمال کاغذی گذاشته و سپس درون سطل زباله بیاندازند. از پرت کردن آدامس به بیرون و یا قورت دادن آن خودداری نمایند.
شما نیز با افزودن بایدها و نبایدهای جویدن آدامس به ارتقای این مقاله کمک نمایید.
مطالب مرتبط
- معرفی آدامس طبیعی بدون قند بَن
- راهکارهای ساده برای پاک کردن لکه آدامس از سطوح
- آدامس بدون قند چیست؟
- آدامس سقز یا آدامس طبیعی
- تفاوت آدامس طبیعی و صنعتی
- چرا میتوان آدامس طبیعی را قورت داد؟
- پایه آدامس یا گام بیس چیست؟
منابع
